رسانه ها و چالش های نو در افغانستان ( بخش دوم)

رسانه ها و چالش های نو در افغانستان ( بخش نخست)

با روی کار آمدن اداره موقت و بعد از آن دولت انتقالی و سرانجام انتخابی، روز به روز به تعداد رسانه های خصوصی افزوده شد و این سیر صعودی تا کنون ادامه دارد.

اولین رادیو که در این زمان به پخش برنامه پرداخت رادیو آرمان اف ام بود که در ابتدا تنها در کابل برنامه پخش میکرد.می توان گفت این رادیو از همان آغاز کار از جانب برخی افراد آماج انتقادهای شدید بود. مخالفتی که تا کنون نیز ادامه دارد هرچند در با گرمی بازار رسانه های دیداری این مخالفت به سمت این رسانه ها متمایل شده است .

تلویزیون آینه که از اولین شبکه های تلویزیونی خصوص افغانستان بود در این دوره از شهر شبرغان به پخش برنامه هایش در صفحات شمال افغانستان پرداخت. با وجود اینکه برنامه های این تلویزیون به طبع واپسگراها برابر نبود، به دلیل نفوذ جنرال دوستم در آن در حاشیه امن قرار داشت و این روند تاکنون نیز ادامه دارد.

رسانه ها در دوران وزارت سید مخدوم رهین وزیر پشین اطلاعات و فرهنگ از آزادی نسبی بر خوردار بودند و آقای رهین در ساحه کاری رسانه ها هیچ مداخله نمیکرد و اگر هم مداخله صورت میگرفت آنهم در حد توصیه بود و بس .این را شاید بتوان به تجربه کاری آقای رهین به عنوان مدیر رادیوی مجاهدین در دوران جهاد نسبت داد.

با روی کار آمدن پارلمان افغانستان، حکومت از حالت تک قطبی به در آمد و پارلمان که بیشتر اعضای آن را منتقدین سیاست های حامد کرزی تشکیل میدادند به قدرت نمایی پرداخت.

نمایندگان پارلمان با طرح مخالفت های شدید نسبت به تلویزیون های خصوصی آقای رهین را تحط فشار قرار دادند.

از مهمترین چالش های این دوره میتوان به محکومیت تلویزیون افغان به جزای نقدی اشاره کرد.

تلویزیون افغان اولین تلویزیون خصوصی شهر کابل است که ریاست آنرا آقای افغانزی به عهده دارد. دو سال پیش این تلویزیون به علت پخش یک آهنگ غربی خود را با واکنش های زیادی مواجه ساخت. کمیسون تخطی رسانه ای که زیر نظر دولت افغانستان فعالیت دارد این تلویزیون را به جریمه نقدی حدود 1000 دالر امریکایی نمود ، اما در دادگاه، آقای افغانزی دلایلی ارائه نمود و حاضر به پرداخت این جریمه نشد.

تلویزیون افغان جریمه مادی را اگرچه نپرداخت اما جریمه اصلی را که خودسانسوری بود را هم تلویزیون افغان و هم سایر تلویزیون ها به حکم خود پرداختند.

اختلاف بر سر سهم گروه ها اگر چه چون سالهای پیش با اسلحه نبود اما در عضر وداع با اسلحه نیز ادامه یافت.حامد کرزی مجبور شد که برخی پست های دولتی را به جناح مقابل خود واگذارد. در این بین قربانی این تعامل شخص آقای رهین بود. پاشنه آشیل آقای رهین رسانه ها بودند.

رهین رفت و حامد کرزی ، کریم خرم را بجای او به پارلمان معرفی کرد. پارلمان هم به او رای اعتماد داد.

مخالفت با پخش برنامه های بعضی تلویزیون ها همان طور که گفته شد از اوایل وجود داشت و بعضی زود مندان بخاطر مطالبی که با شخصیت و یا حزب شان در تضاد میبود با رسانه ها مخالفت میورزیدند. یکی از این موارد بر خورد دادستان کل (لوی سارنوال) با تلویزیون طلوع بود. به گفته شخص دادستان تلویزیون طلوع یک مورد از حرف های او را که در مورد قوه ء قضائیه صورت گرفته بود را بصورت تحریف شده نشر نموده و خلاف گفته او در طلوع انعکاس داده است.

برخورد بعدی هم بین تلویزیون طلوع و وزارت اطلاعات وفرهنگ زمانی صورت گرفت که تلویزیون طلوع به پخش یک کنسرت شکیرا هنرمند کلومبیایی پرداخت ، در خبرنامه ای که از جانب وزارت اطلاعات و فرهنگ در مخالفت با این اقدام تلویزیون طلوع صادر شد گفته شده بود که پخش این کنسرت مخالف فرهنگ و عنعنات مردم افغانستان بوده و جدا تقبیح میشود.این در حالی بود که همه روزه از اکثر شبکه های تلویزیونی افغانستان آهنگ های غربی پخش میشود .

تلویزیون طلوع را می توان یک از جنجالی ترین تلویزیون های افغانستان نامید این تلویزیون همیشه مورد مخالفت برخی گروه ها بوده است. بسیاری بر این باورند که تلویزیون طلوع عمدا به چنین کار های دست میزند و هدف آن هم تبارز بیشتر در بین رسانه های نوپای افغانستان است. این ادعا چندان هم دور از ذهن نیست زیرا بر اساس تمام نظر خواهی ها این تلویزیون در بین حدود 14 تلویزیون خصوصی گزینه نخست بیننده گان است. البته نمیتوان سایر ویژگیهای مثبت تلویزیون طلوع را که باعث اقبال عمومی آن شده است را از نظر دور داشت.

تلویزیون طلوع معمولا هدف تعرض بسیاری از دولت مردان افغانستان است. استدلال این مخالفان این است که تلویزیون طلوع بیشتر به زبان فارسی توجه داشته و از استفاده از بعضی اصطلاحات که در افغانستان بنام مصطلحات ملی یاد میشود و در مواردی به زبان پشتو است ابا میورزد.اگر چه گروه رسانه ای موبی که طلوع بخشی از آن است با تاسیس تلویزیون لمر که به پشتو نشرات دارد خواست تا حدودی از این فشار ها بکاهد اما این مخالفت ها هنوز ادامه دارد.

بعد از فروپاشی رژیم طالبان و به قدرت رسیدن آقای کرزی تلویزیون ملی دوباره به نشر سریال های که در بالا از آن نام بردیم پرداخت و این زمانی بود که عقبگرا ها با نشر آهنگ های زنان در تلویزیون ملی و همچنان پخش فلم های هندی مخالقت میکردند.

سریال های هندی به سبک جدید و فعلی آن برای اولین بار بدون دوبله از تلویزیون افغان پخش شد ، و علاقه مندی مردم باعث شد تا در مراحل بعدی تلویزیون آریانا و طلوع نیز سریال های هندی را با دوبله فارسی پخش کنند. این سریال ها به شدت مورد توجه مردم قرار گرفت بزودی به خانه های مردم در سراسر افغانستان راه گشوده و در کل مردم در سطوح مختلف اجتمایی مشتاق دیدن این سریال ها شدند .